Behandeling decubitus/doorligwonden

Alle maatregelen om decubitus te voorkomen, zijn ook onmisbaar bij de behandeling van decubitusletsels. Dat betekent o.m.

• Frequente wisselligging (minstens om de vier uur bij gebruik van een drukverdelende matras) en vrijleggen van de letsels. Dit dient dag en nacht te gebeuren.
• Een optimale lig- en/of zithouding moet worden nagestreefd.

Pijnbestrijding

Pijn moet worden bestreden door het elimineren of onder controle brengen van de oorzaak van de pijn (zoals het bedekken van wonden, de aanpassing van ondersteunende materialen, veranderen van houding). Ook pijnstillende geneesmiddelen kunnen noodzakelijk zijn.

Wondbehandeling

Graad 1: Geen extra huidmaatregelen naast de intensivering van de preventieve maatregelen. Nadrukkelijk aandacht voor drukontlasting en wisselhouding.

Graad 2:

• Lokale applicatie van Zinkolie FNA of Zinkoxide 20% in Unguentum leniens FN (blaardak niet intact). Zinkolie kan de wond als een korst afsluiten, waardoor inspectie kan worden bemoeilijkt. 
• Eventueel kan ook voor verbandmiddelen worden gekozen die een vochtig klimaat geven op het grensgebied van de wond en het verband. Verbandmiddelen die geen vochtig wondklimaat geven worden alleen gebruikt in het kader van het het wondtoilet. Hydrocolloïden, hydrogels, polyurethaan foams, copolymeermembranen (folies) en met zilver geïmpregneerde geactiveerde koolverbanden verdienen de voorkeur boven gazen die met fysiologisch zout vochtig werden gehouden omdat ze minder vaak moeten worden vervangen en ook sneller kunnen worden aangelegd. Frequente verbandwisselingen kunnen een nadelige invloed hebben op de wondgenezing. Verbandmiddelen die uitharden worden vermeden, aangezien zij juist decubitus kunnen veroorzaken. 

Graad 3:

• Indien nodig verwijdering van necrotisch weefsel.
• Afdekken van het defect met een synthetische wondbedekker. 
• Droge necrose op hielen vrijhouden van de onderlaag. Geen specifieke middelen nodig.

Graad 4:

• Verwijdering van necrotisch weefsel, zoveel mogelijk mechanisch met steriele schaar en pincet. Enzymatische preparaten moeten niet gebruikt worden bij de behandeling van decubitus.
• Indien volledige mechanische verwijdering onmogelijk is, kunnen andere middelen worden gebruikt (natriumhypochlorietcompressen, hydrogel, of schuimverband met hoog absorptievermogen)
• Droge necrosen op hielen vrijhouden van de onderlaag. Geen specifieke middelen nodig;
• Aansluitend kan plastisch chirurgische excisie van het schone decubitusletsel, waarna sluiten van het defect via transplantatie van een huid-spierlap, het genezingsproces aanzienlijk versnelt.

Voorkomen en bestrijding van infecties

• Antiseptica moeten niet routinematig worden toegepast. Topische antiseptic zoals povidon jodium, waterstofperoxide of azijnzuur worden afgeraden. Wel kan (ook bij sterk ruikende wonden) gebruik worden gemaakt van chloorhexidine, natriumhypochloriet-oplossing in paraffine of  bij voorkeur van een 0,25% oplossing van natriumhypochloriet als smeersel FNA.
• Antibiotica worden alleen gebruikt bij patiënten die naast de decubitus ook symptomen hebben van sepsis, cellulitis of osteomyelitis.

Voeding

Hoewel er geen harde onderzoeksgegevens bestaan, zijn er wel aanwijzingen dat voeding met extra hoeveelheden energie en eiwitten al dan niet aangevuld met spoorelementen (koper, mangaan, selenium en zink), vitamines ( A, B 1 , C en E) en aminozuren (arginine, cysteïne en methionine), een gunstig effect hebben op de behandeling van decubitus.

Andere behandelmogelijkheden

• Elektrische stimulatie heeft mogelijk een gunstig effect op wondgenezing bij decubitus. Plaatsing van de positieve elektrode direct in de wond zou daarbij een beter effect hebben dan plaatsing van de elektrode op de gezonde huid direct naast de wond.
• Ultrageluid: geen effecten gevonden.
• combinatie van ultrageluid en ultraviolet licht geeft misschien een snellere wondgenezing.
• Vacuümbehandeling, waarbij de wond onder een negatieve druk wordt gehouden, lijkt veelbelovend.
• Directe zenuwstimulatie geeft geen snellere wondgenezing.
• Direct op de wond aan te brengen stoffen (zoals suikers, vitamines, spoorelementen, hormonen, platelet-derived growth factor PDGF) zijn niet bewezen gunstig bij de genezing van decubitus.

Ook bij de Zorgba(a)r vind je tal van hulpmiddelen die kunnen helpen bij de behandeling van doorligwonden.